بازتعریف مفهوم سرمایه اجتماعی و دلالت های آن در دانش مدیریت مبتنی بر بیانات مقام معظم رهبری مدظله العالی

سرمایه اجتماعی مقوله ای از جنس فرهنگ و تأثیرگذار در تمامی شئون اداره کشور است. از این رو هر کشوری می بایست متناسب با اقتضائات بومی خود تعریفی از سرمایه اجتماعی ارائه دهد تا بتواند اهداف کشور را محقق سازد. کشور جمهوری اسلامی ایران بنا به اقتضائات دینی و مذهبی خود و رسوخ اسلام در اعماق جان های مردم خود می بایست تعریفی از سرمایه اجتماعی را جامه عمل بپوشاند که متناسب با این بافت مذهبی باشد. از این رو باید به اسلام شناسانی که حکومت اسلامی را شناخته و با هردو مقوله آشنایی دارند رجوع نمود. بدین سبب، بیانات مقام معظم رهبری جهت استخراج تعریف سرمایه اجتماعی مورد استفاده قرار گرفت. در یک نگاه مقایسه ای، وجه تمایز سرمایه اجتماعی غربی و سرمایه اجتماعی بومی کشور در مولفه ها نیست چه انکه مولفه هایی چون اعتماد، صداقت، مشارکت و ... در هر دو دیده می شود. اما آنچه که به عنوان وجه تمایز این دو تعریف قابل اشاره است یکی در منابع ایجاد سرمایه اجتماعی است و دیگری در هدفگذاری برای بهره برداری از این سرمایه است. همانطور که در مدل ارائه شده دیده می شود منابع ایجاد سرمایه اجتماعی در حکومت اسلامی مواردی چون اسلام، شهدای راه اسلام، اصالت داشتن رای مردم، امام خمینی(ره)، قانون گرایی، ایجاد و حفظ حکومت اسلامی، حفظ دستاورهای انقلاب اسلامی و ولایت فقیه است که در یک کلام شاید بتوان همگی آنها را در قالب همان مکتب اسلام جمع نمود. پس وجود دین در متن جامعه منبع اصلی ایجاد سرمایه اجتماعی است حال آنکه این منبع در غرب به فراموشی سپرده شده و در حاشیه قرار دارد. در حکومت اسلامی با انتساب موضوعات و افراد و اهداف به اسلام است که می توان مردم را بصورت یک کل یکپارچه و منسجم حول حکومت اسلامی جمع نمود حال آنکه در غرب اینگونه نیست. از طرف دیگر در نوع اهدافی که برای استفاده از سرمایه اجتماعی انتخاب می شوند نیز میان سرمایه اجتماعی در حکومت اسلامی و سرمایه اجتماعی در غرب تفاوت وجود دارد. مهمترین تفاوت موجود میان هدف گذاری در این دو تعریف، وارد کردن بحث تعالی و تکامل انسانی است. در تعاریف غربی ممکن است بر روی فرد تأکید شود اما این تأکیدات بر روی تعالی فرد نیست بلکه بر روی غفلت و بی خبری او تأکید دارند. حال آنکه در هدف گذاری سرمایه اجتماعی حکومت اسلامی بر آگاهی و بصیرت فرد بسیار تأکید شده است. در نهایت، باید بدین نکته اشاره نمود که ماهیت هویت ساز سرمایه اجتماعی و اثرات فرهنگی تابعه آن سبب می گردد نقش این سرمایه در انفاذ تصمیم گیری ها مشهود گردد که از این حیث از ارزش والایی برخوردار می باشد. واژگان کلیدی: سرمایه اجتماعی، جایگاه سرمایه اجتماعی، منابع سرمایه اجتماعی، مولفه های سرمایه اجتماعی، دلالت های سرمایه اجتماعی در دانش مدیریت